«Ελληνικό - Υμηττός - Γουδή: Λεηλασία των ελεύθερων - δημόσιων - δασικών χώρων και αντιστάσεις των πολιτών»

Toυ Πάνου Τότσικα, Αρχιτέκτονα, μέλος της Διαδημοτικής Επιτροπής για την προστασία του Υμηττού και της Επιτροπής Αγώνα για το Μητροπολιτικό πάρκο στο Ελληνικό



Οι ελεύθεροι – δημόσιοι χώροι, κοινά αγαθά



Το νερό, ο ήλιος, ο αέρας, τα ποτάμια, η θάλασσα, θεωρούνται σήμερα «κοινά αγαθά». Τα βουνά, οι ακτές, οι παραλίες, η γη, ήταν κάποτε «κοινά αγαθά». Σήμερα, ένα μεγάλο μέρος τους, δεν είναι πλέον.

Η συγκέντρωση πληθυσμού, παραγωγικών και εμπορικών δραστηριοτήτων στις πόλεις, είχε ως αποτέλεσμα την ιδιωτικοποίηση ενός μεγάλου μέρους του «χώρου της πόλης». Στην αρχική περίοδο αστικοποίησης, η χωροθέτηση των δημόσιων κτηριακών εγκαταστάσεων (π.χ εκκλησία, σχολεία) και οι δημόσιοι χώροι (πλατείες, δρόμοι), προέκυψαν με βάση τις συλλογικές ανάγκες και ως αποτέλεσμα συλλογικής συμμετοχής των κατοίκων στον σχεδιασμό τους.

Σήμερα, ο χώρος της πόλης περιλαμβάνει δομημένους, αδόμητους και ελεύθερους χώρους που ανήκουν είτε στο κράτος και σε φορείς του δημοσίου, είτε σε ιδιώτες, άτομα ή επιχειρήσεις. Σήμερα, όπου, το κράτος έχει αναλάβει, θεωρητικά, τον σχεδιασμό και την οργάνωση του χώρου των πόλεων, οι χρήσεις γης και οι όροι δόμησης του αστικού χώρου αποτελούν πεδίο ανταγωνισμού όπου συγκρούονται πολλαπλά συμφέροντα, δημόσια και ιδιωτικά.

Οι ελεύθεροι, οι αδόμητοι χώροι σε μια πόλη, αποτελούν συστατικά και σημαντικότατα στοιχεία κοινωνικού εξοπλισμού, όπως και οι κτιριακές εγκαταστάσεις που διατίθενται για χώρους εκπαίδευσης υγείας, πολιτισμού, αθλητισμού, κοινωνικής πρόνοιας κλπ. Μια πλατεία, μια παιδική χαρά, ένα πάρκο, αποτελούν απαραίτητα στοιχεία, ανάσες μιας περιοχής στην οποία κατοικούν χιλιάδες άνθρωποι. Αυτό σημαίνει ότι η «αξιοποίηση» δεν συνδέεται οπωσδήποτε με την δόμηση, το χτίσιμο, το μπετόν και το τσιμέντο, αλλά και με την διατήρηση, το μη χτίσιμο, το πρασίνισμα των ελεύθερων χώρων.

«Στην Ελλάδα της κρίσης, οι πολίτες ξαναανακαλύπτουν τον δημόσιο ελεύθερο χώρο και τον διεκδικούν ως κοινωνικό αγαθό. Ομάδες πολιτών, πρωτοβουλίες γειτονιάς, τοπικές συλλογικότητες οικειοποιούνται το δημόσιο χώρο και αναπτύσσουν τη δράση τους σε αυτόν. Μέσα από συλλογικές πρακτικές αναδεικνύεται ένα πλήθος δυνατοτήτων και προοπτικών για το δημόσιο χώρο που βασίζεται σε ένα άλλο μοντέλο κοινωνικών σχέσεων, παραγωγικών διαδικασιών και οργάνωσης του αστικού χώρου. Ένα μοντέλο στο οποίο οι δημόσιοι ελεύθεροι χώροι είναι κοινά αγαθά» (1).

Η αντιστροφή της σημερινής ζοφερής πραγματικότητας, προϋποθέτει ως πρώτη προτεραιότητα, την ανάκτηση, την προστασία και τον δημοκρατικό έλεγχο του συνόλου των δημόσιων και κοινών αγαθών, μεταξύ των οποίων και των ελεύθερων, δημόσιων χώρων.

Τι συμβαίνει με τις κλοπές ποδηλάτων;

Του Γιάννη Παρασκευόπουλου*

Τα τελευταία 5-6 χρόνια οι κλοπές ποδηλάτων έχουν γίνει καθημερινό φαινόμενο, χωρίς διάκριση ακριβών και φθηνών. Σχεδόν κάθε ποδηλάτης, ο ίδιος ή κοντινά του πρόσωπα, έχει χάσει ένα ή και περισσότερα ποδήλατα. Το πρόβλημα είναι πιο σοβαρό στην Αθήνα, ιδίως γύρω από τους σταθμούς του μετρό, αλλά και στην Αττική γενικότερα.

Το κόστος είναι πολύ μεγαλύτερο από την αξία των ποδηλάτων, συχνά δυσβάστακτη κι αυτή για αρκετούς σε συνθήκες κρίσης. Η γενίκευση των κλοπών λειτουργεί ως ισχυρό αντικίνητρο για τη χρήση του ποδηλάτου, με σοβαρό κόστος για το περιβάλλον της πόλης και τη δημόσια υγεία:

εξαιρέσουμε όσους διαθέτουν μεγάλη τόλμη και αποφασιστικότητα, ο ποδηλάτης είτε αποθαρρύνεται να ξαναγοράσει ποδήλατο είτε πιέζεται να το χρησιμοποιεί πια μόνο εκεί που θα μπορεί να το έχει διαρκώς δίπλα του. Και στις δύο περιπτώσεις δέχεται μια βίαιη παρέμβαση στην καθημερινότητά του. 

«Επαγγελματική» δράση και αδιάφορη αστυνομία

Η αδιαφορία της πολιτείας έχει κάνει την κλοπή εύκολη, ακίνδυνη και προσοδοφόρα:
Τα εργαλεία κλοπής βρίσκονται νόμιμα στο εμπόριο. Για τους αγοραστές και κατόχους δεν γίνεται ούτε καταγραφή ή έλεγχοι.
Το ρίσκο σύλληψης είναι πρακτικά μηδενικό: στην επίσημη ιστοσελίδα της ΕΛΑΣ, καμιά από τις λιγοστές ανακοινώσεις εξιχνιάσεων δεν αφορά την Αθήνα.
Η διάθεση είναι εύκολη και εξασφαλισμένη: μάντρες μετάλλων, κυκλώματα κλεπταποδόχων, μέχρι και… εβδομαδιαίο παζάρι κλεμμένων σε τακτή μέρα.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ… ΑΝΤΙΣΤΕΚΕΤΑΙ

Το θέμα του Ελληνικού έχει μακρά και ακανθώδη πορεία. Το Δίκτυο Ριζοσπαστικής Οικολογίας το έχει παρακολουθήσει από κοντά μιας και μέλη του παίρνουν μέρος σε όλες τις σχετικές δράσεις.

Έχουμε ως νοήμονες πολίτες αντιδράσει στην παραχώρησή του για 99 χρόνια έναντι ευτελούς ποσού και τις «υποσχέσεις» επενδύσεων και θέσεων εργασίας. Άλλωστε η παραχώρηση του τελευταίου μεγάλου αυτοτελούς χώρου στην Αττική έχει πολλαπλές καταστροφικές διαστάσεις (περιβάλλον, ατμόσφαιρα, ποιότητα ζωής στο λεκανοπέδιο, πολιτιστική ισοπέδωση, ιστορική καταρράκωση) που σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να εξισορροπηθούν με οποιοδήποτε τίμημα.

Ήταν λάθος ολκής η δέσμευση του πρωθυπουργού κατά την υπογραφή του 3ου μνημονίου για απευθείας ανάθεση του Ελληνικού στο πρωθυπουργικό γραφείο. Αυτό δημιούργησε μια δέσμευση που μόνο ως απώλεια της εθνικής κυριαρχίας μπορεί να χαρακτηριστεί.

Σήμερα παρακολουθούμε τις εξελίξεις γύρω από το σκεπτικό του ΚΑΣ για το κατά πόσο μπορούν να προστατευτούν τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής χωρίς να προηγηθεί κήρυξη ή προσωρινή οριοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου και βλέπουμε με σκεπτικισμό την αναφορά του Μαξίμου ότι η κυβέρνηση «δίνει τον απαραίτητο χρόνο και χώρο στους θεσμούς και τη δημόσια διοίκηση να λειτουργήσουν με βάση το νόμο σε όλες τις περιπτώσεις. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα αποδεχθεί σκόπιμες κωλυσιεργίες που θα έθεταν σε αμφισβήτηση τη δεδηλωμένη βούλησή της και την αποφασιστικότητά της για την ολοκλήρωση της επένδυσης στο Ελληνικό».